Maak de schaduwzijde bespreekbaar
Als we op voorhand meer weten over de schaduwzijden van onze bestuurders, zou dan wellicht tijdig tegenkracht georganiseerd kunnen worden en uit de rails lopen van organisaties kunnen worden voorkomen? Schaduwzijden bespreekbaar maken is niet gebruikelijk. En wat meer is: hoe doe je dat?
Ik heb het genoegen dit najaar deel te mogen nemen aan de nieuwe postgraduate opleiding voor commissarissen en toezichthouders van de VU. Een initiatief van Yvonne Burger en Rob van Eijbergen waarin het vergroten van het persoonlijke interventierepertoire om goed met de dynamiek van de bestuurskamer om te kunnen gaan, centraal staat.
Ter voorbereiding op het eerste deel van deze leergang in september is gevraagd om het ‘Hogan Derailment assessment’ te doen. Dit assessment - ontwikkeld door Robert en Joyce Hogan – brengt de schaduwzijde van de persoonlijkheid in beeld. Alleen de positieve- of ontwikkelkanten van de persoonlijkheid in beeld brengen, zoals in de praktijk gebruikelijk, is volgens de Hogans niet genoeg. Een adequate voorspelling welke schaduwzijden van de persoonlijkheid boven komen drijven als iemand bijvoorbeeld onder druk staat, geeft handvatten om - hopelijk op tijd - juiste maatregelen te nemen. En dat is natuurlijk interessant voor commissarissen en toezichthouders; we hebben immers uit de afgelopen jaren voldoende casussen beschikbaar waarin hoogmoed, ontsporing en excessen de oorzaak van het falen van organisaties lijken te zijn geweest.
Leerzame introspectie
Introspectie
Het onderwerp ‘schaduwkanten van leiderschap’ wordt al langer onderzocht . Auteurs als Erik de Haan en Manfred Kets de Vries hebben daar leerzame en ook confronterende boeken over geschreven. Met de volgende uitspraak van Kets de Vries in gedachten ben ik, nieuwsgierig geworden naar mijn eigen schaduwzijden, aan het assessment begonnen: “Mensen die zichzelf kennen, die echt belangstelling hebben voor anderen en hun eigen gevoelens niet uit de weg
gaan, hebben het meeste succes in de omgang met anderen, hoe die emotioneel ook in elkaar zitten, inclusief de extremen op het emotionele spectrum.”
De uitslag over mijn schaduwzijden kan ik nog niet geven, maar alleen al de ervaring met het invullen van de vragenlijst van Hogan was zeer leerzaam. Veel vragen nodigen uit tot introspectie. Vertel ik echt nooit wat mijn baas wil horen? Koester ik werkelijk tegen niemand wrok? heb ik nog nooit
iemand ontmoet die niet mocht? En heb ik nog nooit met opzet een leugen verteld?
Schaduwzijden bespreekbaar gemaakt
Relatie RvB-RvT
De ervaring tot nu toe heeft me gesterkt in de gedachte dat het gesprek over de schaduwzijden van onze persoonlijkheid eigenlijk een plek moet hebben in de manier waarop commissarissen en bestuurders met elkaar omgaan. Zou van een professionele bestuurder niet gevraagd mogen worden om zelf op zoek te gaan naar zijn/haar
schaduwzijden en de risico’s die daar in besloten liggen? En ligt het dan ook niet voor de hand dat de raad van commissarissen zelf ook de schaduwzijden van haar
individuele-en groepscompetenties kent? En zou dit onderdeel kunnen zijn van de remuneratiegesprekken met de raad van commissarissen en de jaarlijkse evaluatie
van raad van commissarissen en bestuur? Of dat met een test of op een andere manier wordt uitgevoerd, is mij om het even. De introspectie en wat daarvan
wordt geleerd is waar het om draait.
Ik ga nieuwsgierig naar mijn tweedaagse in september, en zal u op de hoogte houden van mijn schaduwzijden. Maar op voorhand ben ik nieuwsgierig hoe u denkt over de schaduwzijden van de persoonlijkheid en of u vindt dat reflectie hierop deel moeten uitmaken van een professionele relatie tussen bestuur en commissarissen?
Gepubliceerd op Lucide.info - augustus 2015
